Rozwój szczeniąt
Szczenięta rodzą się ze słabo rozwiniętymi zmysłami dotyku, smaku i zapachu. Są bezradne i zdane na opiekę matki. Widzą i słyszą dopiero następnego dnia po otwarciu oczu. Otwierają oczy około 10 dnia życia. Mija jednak dwa i pół do trzech tygodni, zanim zaczną aktywnie badać swe otoczenie.
Rozwój charakterystycznych zachowań szczenięcia następuje w ściśle określony sposób i dla szczeniaka jest bardzo ważne, aby proces oswajania z otoczeniem odbywał się prawidłowo. Pierwszą rzeczą, której uczą się szczenięta, jest to, że są one psami i przebywają w grupie psów.
Dobrze jest w tym czasie ostrożnie zapoznać szczenięta z innymi zwierzętami domowymi, takimi jak koty, króliki, białe szczury lub myszki, to pozwoli im później żyć z nimi w zgodzie. Należy przy tym uważać, żeby pierwszy kontakt nie pozostawił urazu.
Szczenięta odchowane w izolacji, nie znające innego psa niż ich matka, mogą stwarzać w przyszłości wiele problemów.
Poniżej są przedstawione główne fazy rozwoju szczenięcia. Czas ich wystąpienia nie jest identyczny i różni się nieco między poszczególnymi osobnikami.
Po urodzeniu oczy szczenięcia są zamknięte, nie słyszy ono ani nie ma powonienia. Czuje ból, gorąco, zimno, głód i pragnienie. Większość czasu przesypia, a resztę zużywa na jedzenie. Porusza się ruchem pływaka. Jest jeszcze tak słabe, że nie może ustać na łapkach. Wykazuje bardzo silny odruch ssania. Mocz i kał oddaje po stymulacji przez matkę, która liże tylne partie jego tułowia.
W wieku 10 dni oczy otwierają się, ale do uzyskania ostrości widzenia potrzeba jeszcze jednego lub nawet dwóch tygodni.
Po dwóch, trzech tygodniach zaczynają działać zmysły słuchu i powonienia. Szczenię jest w stanie utrzymać się, a nawet poruszać na łapkach. Rozwija leż zdolność załatwiania potrzeb fizjologicznych niezależnie od matki. Powoli uczy się korzystać z codziennych doświadczeń i unikać sytuacji, które okazały się dla niego nieprzyjemne, Obserwuje otoczenie i zjada wszystko, co jest podobne do pokarmu.
W wieku trzech, czterech tygodni rozpoczyna się okres wczesno szczenięcy i malec uczy się pewnych form zachowania, które pozostają mu na całe życie. W tym okresie szczenię waży 6-7 razy więcej niż po urodzeniu.
Między ósmym a dziesiątym tygodniem życia szczenię pobiera coraz mniej pokarmu od matki. Po etapie nauki współżycia z psami i innymi zwierzętami przychodzi czas oswajania się z ludźmi innymi niż dotychczasowi opiekunowie. O ile we wcześniejszym okresie kontakt z obcymi osobami był niewskazany, to na tym etapie jest wręcz konieczny. Jeżeli szczenię pozbawimy takiej możliwości, to w przyszłości będzie mu bardzo trudno zaadaptować się do środowiska człowieka. Pies taki nie tylko będzie się obawiał łudzi, ale może mieć leż trudności z nauką podstawowych poleceń.
