Istotną rolę w ujawnianiu przemytu narkotyków i wyrobów tytoniowych odgrywają psy służbowe, których praca w sposób znaczący przyczynia się do zabezpieczenia granicy państwa i obszaru celnego Unii Europejskiej.
Metodyka szkolenia psa służbowego związana jest z nagradzaniem (pozytywne wzmocnienia) za pożądane zachowanie. Moment kiedy to pożądane zachowanie się pojawia jest zaznaczony pochwałą i nagrodą np. zabawa. Znalezienie ukrytego towaru będzie tym zachowaniem. Trening opiera się na naukowym fakcie: zachowanie nagrodzone będzie powtórzone przez psa. Jest to również sposób porozumiewania się ze zwierzęciem, bardzo jasny, precyzyjny i łatwy dla niego do zrozumienia. Celem tego szkolenia jest zrozumienie przez psa, że to jego zachowanie powoduje pojawienie się nagrody. Pies ofiarowuje nam jakieś zachowanie, bo jest to w jego interesie. Nasz cel staje się celem psa. Całkowita zgodność interesów daje nam psa wykonującego komendy z radością, psa który jest naszym partnerem, a nie niechętnym niewolnikiem.
Szkolenie przebiega dwutorowo – przyszli przewodnicy, zdobywają wiedzę teoretyczną z zakresu taktyki i techniki użycia psów, kynologii i tresury oraz odbywają – pod okiem doświadczonych instruktorów – zajęcia z praktycznej tresury psów. Uczą się zasad właściwej pielęgnacji psów oraz ich żywienia. Doskonalą ponadto swoje umiejętności m.in. podnoszą ogólną sprawność fizyczną, która jest niezbędnym elementem pracy z psem służbowym.
Ośrodek szkoli psy do zadań specjalnych, które w obliczu rosnącej przestępczości związanej z przemytem i handlem narkotykami oraz wyrobami tytoniowymi stanowią ważne ogniwo do walki z tego typu zagrożeniami niosącymi negatywny skutek dla teraźniejszości i przyszłości całego społeczeństwa.
Obok, realizowanych w powyższych specjalizacjach kursów podstawowych ośrodek organizuje kursy retresury i atestacji, podczas których psy spełniające wymogi stawiane psom otrzymują potwierdzenie do wykorzystywania ich w służbie.
Przed przyjęciem na kurs pies jest poddawany testowi kwalifikacyjnemu, pozwalającemu określić jego stan zdrowia i predyspozycje do pracy w Służbie Celnej. Przyjęty do tresury pies otrzymuje nazwę służbową i numer ewidencyjny, a ponadto wszczepia się mu chip umożliwiający jego identyfikację w przypadku zaginięcia lub padnięcia. Za pomocą elektronicznego czytnika można szybko odczytać dane i porównać z tymi zawartymi w książce psa służbowego.
Dobór psów do służby
Preferowane rasy psów pracujących w Służbie Celnej:
a) owczarek niemiecki,
b) owczarek belgijski malinois,
c) labrador retriver.
Pozyskiwanie psów do tresury realizowane jest przez zaspokajanie własnych potrzeb w przypadku oszczenienia się psa będącego na stanie jednostki Służby Celnej oraz poprzez zakup szczeniaków pochodzących od rodziców z tzw. dobrym pochodzeniem.
Do służby w Służbie Celnej przyjmuje się psy:
a) zdrowe,
b) w wieku od 7 tygodni do dwóch lat,
c) o budowie i szacie zgodnej z wzorcem rasy,
d) w odpowiedniej kondycji psychicznej i fizycznej,
e) z pozytywnym wynikiem polowych prób charakteru.
Psy muszą być zaszczepione przeciwko wściekliźnie -właściciel musi okazać aktualne zaświadczenie potwierdzające ten fakt. Właściciel jest też zobowiązany posiadać urzędowe świadectwo zdrowia psa z pierwszymi szczepieniami.
Wadami dyskwalifikującymi psa do służby są między innymi:
1. wady psychiczne i choroby neurologiczne objawiające się m.in.:
a) nadpobudliwością ruchową,
b) otępiałością,
c) innymi atypowymi reakcjami na bodźce zewnętrzne,
2. wady budowy i postawy,
3. wady i choroby układu kostno-stawowego (w tym dysplazja),
4. dysfunkcje ruchowe,
5. nieprawidłowa szata oraz uszkodzenia sierści i skóry,
6. wady i braki uzębienia,
7. wady i choroby narządów wzroku i słuchu,
8. zaburzenia przemiany materii, objawiające się m.in.:
a) nadmiernym wychudzeniem,
b) nadmierną otyłością.
Ponadto do służby nie kwalifikuje się psów, u których stwierdzono:
a) przepuklinę,
b) wnętrostwo,
c) chorobę transportową,
d) ciążę,
e) ciążę urojoną,
W celu sprawdzenia i oceny predyspozycji psa do tresury poddaje się go przed zakupem polowym próbom charakteru, które obejmują:
a) aportowanie,
b) reakcję na strzał,
Celem próby aportowania jest sprawdzenie, czy pies aportuje różne przedmioty rzucane lub wynoszone.
Podczas próby przestrzega się następujące zasady:
a) aportowanie różnych przedmiotów (np. klocek drewniany, piłeczka tenisowa, rękawiczka),
b) aportowanie przeprowadza się na smyczy i „luzem” w pomieszczeniu oraz terenie otwartym z wykorzystaniem różnorodnego podłoża.
Pies podczas tej próby musi wykazać się pasją do aportowania różnych przedmiotów, radością z zabawy i pewnością w zachowaniu.
Próba odporności na strzał ma na celu zbadanie reakcji psa na odgłosy strzału.
Podczas próby należy przestrzegać następujących zasad:
a) przeprowadzać ją w terenie otwartym podczas swobodnego spaceru psa na smyczy lub lince bądź podczas walki z pozorantem,
b) strzały oddawać z różnych odległości w przedziale od 10 do 100 m,
c) pies nie powinien widzieć ruchów osoby strzelającej.
Pożądanym zachowaniem u psa jest jego brak reakcji na strzały, spokój i równowaga.
Jednocześnie psy pracujące w SC biorą udział w zawodach rangi mistrzowskiej o zasięgu ogólnopolskim i międzynarodowym, uzyskując bardzo dobre wyniki weryfikowane przez sędziów międzynarodowych Polskiego Związku Kynologicznego.
Z usług wyszkolonych psów obok SC korzysta: Policja. Żandarmeria Wojskowa, Służba Więzienna. Służby te doceniają profesjonalizm i wyszkolenie indywidualne poszczególnych psów.
